De financiële situatie van zorgaanbieders in de Ouderenzorg staat onder grote druk. Dat is één van de belangrijkste conclusies uit de monitor Wlz-zorgcontractering 2023 van ActiZ. De voornaamste oorzaak hiervan zijn ontoereikende tarieven, en de stijgende kosten als gevolg van hoge inflatie en energielasten. Daarnaast stijgen de kosten van zorgorganisaties door de toenemende inhuur van personeel, vanwege de grote krapte op de arbeidsmarkt en een hoog ziekteverzuim van medewerkers. Veel zorgaanbieders hebben daarom moeite om hun begroting voor 2023 rond te krijgen en moeten hun investeringen aanpassen. Dit blijkt uit de evaluatie van de Wlz-zorgcontractering van 2023 die ActiZ liet uitvoeren.
Zorgaanbieders moeten steeds vaker tijdelijke geldstromen inzetten om tekorten op hun begroting op te vangen. Mireille de Wee, voorzitter Actiz-kerngroep Wonen & Zorg: ‘Dit is een zorgelijke en onwenselijke ontwikkeling, want zonder financiële zekerheid is er te weinig ruimte voor investeringen in bijvoorbeeld technologie, duurzaamheid en capaciteitsontwikkeling. En dat is nu juist zo hard nodig om de ouderenzorg toekomstbestendig te maken.’
‘Zonder financiële zekerheid is er te weinig ruimte voor investeringen in bijvoorbeeld technologie, duurzaamheid en capaciteitsontwikkeling. En dat is nu juist zo hard nodig om de ouderenzorg toekomstbestendig te maken.’
Passende tarieven
Zorgaanbieders kunnen bij het zorgkantoor vragen om maatwerk, en dus een hoger tariefpercentage dan aangeboden door het zorgkantoor. Het is 24% van de zorgaanbieders gelukt om voor 2023 daadwerkelijk een hoger tariefpercentage af te spreken. In 2022 was 44% hier succesvol in. De Wee: ‘Zorgaanbieders ervaren een verslechtering van het Wlz-inkoopbeleid. In 2023 vroegen zorgaanbieders substantieel vaker om een hoger tariefpercentage, maar kregen minder aanbieders het voor elkaar in vergelijking met het jaar ervoor. Dat is toch bijzonder als je kijkt naar de redenen waarom zorgaanbieders om maatwerk vragen. In 2022 gaf slechts 13% aan dit te hebben gedaan vanwege de financiële positie van de organisatie, in 2023 geldt dit voor 39%.’
Capaciteitsuitbreiding
De toegankelijkheid van verpleeg(huis)zorg staat steeds meer onder druk. De stijging van de vraag naar ouderenzorg vraagt om voldoende en passende verpleegzorgplekken. Hierover maken zorgaanbieders afspraken met zorgkantoren. Uit de evaluatie Wlz-zorgcontractering 2023 komt naar voren dat niet alle zorgaanbieders dit gesprek op een goede manier hebben kunnen voeren. In sommige gevallen lopen de gesprekken nog. Zorgaanbieders geven als reden dat uitbreiding vaak enkel via verpleegzorg thuis kan worden gerealiseerd.
ActiZ vindt het een zorgelijke ontwikkeling dat het aantal verpleeghuisplekken nu al is bevroren. De ouder wordende samenleving en de daarbij noodzakelijke zorgtransformatie is een verantwoordelijkheid van iedereen. We kennen de impact van deze transformatie nog onvoldoende om nu al te concluderen dat groei van verpleeghuisplekken niet noodzakelijk is. Zorgkantoren concludeerden immers eind 2022 dat de huidige capaciteitsplannen niet voldoende zijn om aan de opgave te voldoen. Dit probleem wordt nog groter als in 2024 ook de vergoeding voor het vastgoed (NHC) wordt verlaagd.
Meer geldstromen en dus meer administratieve lasten
Een ander beeld dat duidelijk naar voren komt is dat de administratieve lastendruk groter is geworden. Een belangrijke oorzaak daarvan is de toename van het aantal geldstromen. Dit komt met name door de vele programma’s en akkoorden, zoals het IZA en het WOZO. De Wee licht toe: ‘We zien dat het voor zorgaanbieders niet altijd duidelijk is welke middelen waarvoor bedoeld zijn. Er is geen duidelijkheid over hoe ze er aanspraak op kunnen maken, er zijn verschillende manieren van aanvragen en verantwoorden. Dit leidt alleen maar tot meer administratieve lasten.’ ActiZ pleit al langer voor één integraal dekkend tarief. De Wee: ‘Het lijkt erop dat we steeds minder die kant op bewegen. Terwijl eenvoud en rust in de bekostiging zo belangrijk is voor zorgaanbieders om de ouderenzorg toekomstbestendig te maken.’
Bron: Actiz, 2023